Voorwoord door de voorzitter
Dierbare schuttersvrienden en-vriendinnen,
Ik ga weinig meer vertellen over het jaar 2020, het Corona-virus kwam in ons leven, het kwam, het zag en het hield ons in 2020 gevangen en ook zeker zal dit een nasleep hebben in 2021 (en de opvolgende jaren). Wij spreken ons medeleven uit naar diegene die getroffen zijn en mogelijk ook dierbaren verloren hebben aan dit afschuwelijke virus. De impact voor ons als schutterij was groot: Geen schuttersactiviteiten, repetities en schietoefeningen meer. Ik maakte me in de provincie hard voor een mogelijkheid om gedurende het jaar toch, met de nodige voorzorgsmaatregelen te kunnen schieten, waarbij overige bestuurders in de provincie in de slaapstand bleven zitten. Natuurlijk was niet iedereen blij om te kunnen schieten met mondmaskers, de buks desinfecteren, maar er werd gedacht in mogelijkheden.
Nu aan de vooravond van het jaar 2021 hebben we nog geen perspectief rondom ons schutters- en gildewezen: Het aangekondigde vaccin zal ons mogelijk een gedeelte vrijheid teruggeven, maar in welke mate weten wij definitief in de loop van het jaar. Omdat er ook géén Oud Limburgs Schuttersfeest in 2021 is, zullen wij pas in september 2021 om onze nieuwe schutterskoningstitel schieten en zal Alex en Woutera Lamers-Flinsenberg de geschiedenis ingaan als het koningspaar dat in Coronatijd regeerde. Het bestuur zal in de richting van het Koningszilver hier separaat aandacht aan besteden.
Ik spreek een groot woord van dank uit richting onze leden, onze jeugd, onze vrijwilligers, die in het jaar 2020 voor ons klaarstonden en dan op naar 2021. Het jaar 2021 zal zeker een jaar worden om ‘out of the box’ te denken: Het traditionele schuttersfeest, het traditionele verloop van de schietwedstrijden, de ontwikkelingen zullen elkaar snel opvolgen en mogelijk wordt op hele korte termijn activiteiten ontplooid om de verenigingsactiviteiten weer op te pakken.
‘Out of the box’ denken: Mooie woorden, maar in de huidige tegenwoordige tijd zal in sneltreinvaart de ontwikkelingen op ons af komen en voor behouders van het cultureel erfgoed is dit niet altijd even gemakkelijk. Een trein heeft voordelen en ook zeker nadelen. Mis je de trein, dan sta je op achterstand en de achterstand haal je moeilijk in, je kunt beter op kop rijden en dan later meegaan in het peloton, we staan op een verandering in ons doen en laten, maar met zijn allen gaan we hier positief uitkomen, dit kan niemand alleen, dit doe je samen en woorden als ‘Dat kan niet’ bestaan niet, overal is een weg om tot succes en veranderingen te komen. Ik doe dit beroep op u allen: Zet de schouders eronder en pak de mogelijkheden, die zich voortdoen.
In 2021 beginnen we met onze lockdown en in de loop van januari, komen er mogelijke versoepelingen aan, maar op het moment dat ik dit woord schrijf (23-12-2020) neemt het aantal besmettingen nog niet af, maar we gaan zo gauw als het kan onze ontmoetingen weer oppakken, gewoon op de zondagmorgen een praatje, een exercitie- of een schietoefening en daarna volgt ooit weer de knuffel of de arm om je heen. Ik wil jullie verzoeken houdt vol en besef je dat de positieve tijden weldra zich aandienen en wij met onze Lady ook de wedstrijden mogen gaan schieten. Het Oud Limburgs Schuttersfeest in Meijel zal niet doorgaan, rondom de bondsschuttersfeesten is nog niets bekend. Ik weet nog goed toen Hans van Rhee miste en wij tweede werden, dat wij allen baalden, maar achteraf verdient onze Hans een groot standbeeld, vanwege het feit dat hij gemist heeft en ons de ‘ellende’ rondom het niet kunnen organiseren van het Oud Limburgs Schuttersfeest bespaard is gebleven, dit had onze schutterij niet kunnen overleven om twee jaar op rij geen Oud Limburgs Schuttersfeest te kunnen organiseren, laten we daarom in 2023 deze Venrayse organisatie wel mogelijk maken.
Zeker in het eerste halfjaar zullen we gaan experimenteren. De wedstrijdenreeks rondom de Schutterscombinatie Noord-Limburg zal op een alternatieve manier mogelijk zijn, maar dan moeten de schutters wel durven los te laten en openstaan voor een alternatieve wedstrijdmogelijkheid. In de loop van het jaar zullen de versoepelingen ons meer mogelijkheden geven en hopen we toch een bondsschuttersfeest en ons koningsvogelschieten te mogen meemaken. Of het bondskampioenschap in 2021 zal doorgaan, wachten wij op het bondsbestuur en onze organisatie van het bondsschuttersfeest verschuift van 2021 naar 2022 of mogelijk schuift het bondsbestuur dit door naar 2022 of schuiven wij dit zelf door naar 2026, ons 600-jarig bestaansfeest.
Het gaat jullie allen goed, samen maken we de Schutterij ’t Zandakker Gilde Sint Jan Venray en samen laten we zien welke waarde het schutters- en gildewezen voor ons allen heeft.
Met vriendelijke schuttersgroet,
Bernie van Lierop, voorzitter
Inleiding jaarverslag Schutterij ’t Zandakker Gilde Sint Jan Venray
Venray kende in de Middeleeuwen als plaatselijke Heren tot de verkoop van de heerlijkheid in 1673 de graven – later de hertogen ‒ van Gelre. In de praktijk was de ambtsman in Horst zijn vertegenwoordiger en die benoemde de schout. Die op zijn beurt riep de schutterijen in het geweer. Rondom het bestuurlijke centrum van het dorp werd in de twaalfde eeuw een gracht aangelegd: de Burggraaf. Er waren drie doorgangen: bij buurtschap het Eind, aan het einde van de Hofstraat en halverwege de Grotestraat. Die heette tot tweehonderd jaren geleden nog de Sandackerse Steenstraat. Het is té opvallend om toeval te zijn, dat Venray drie schutterijen heeft gekend met dezelfde namen als de doorgangen van de Burggraaf. Een direct verband is door het ontbreken van archiefgegevens niet te bewijzen, maar is niet onmogelijk. De archieven vermelden niets over de schutterijen in die tijd.
Rond 1400 had Venray marktrechten, was het dorp een bestuurlijk en religieus centrum, werd er munt geslagen, waren er ambachtslieden en waren de Burggraaf en de Landweer in functie. Venray werd in die tijd een versterkte plaats genoemd. In het laatste kwart van de zestiende eeuw verviel de gracht en zij werd voor en na gedempt. Het is daarom mogelijk, dat de drie schutterijen rond 1400 al actief waren. Zelf hebben de drie schutterijen altijd een ontstaansperiode van rond 1600 aangehouden, midden in de Tachtigjarige Oorlog. Hun vogels dateren uit die tijd. De vroegste vermelding van ‘t Zandakker is 1598, toen de schutters een schutsboom hadden halverwege de Kruisstraat. Vermoedelijk betrof het toentertijd heroprichtingen, zoals dat bij de ambachtsgilden ook het geval was.
In 1711 bleek, dat de drie schutterijen – vendels genaamd – nog altijd onder bevel vielen van de schout als plaatsvervanger van de Heer van Venray. Die heer was toen Johan Albert Bouwens van der Boye baron van Neerijsse, die in Roermond woonde en het kasteel Makken bij Vierlingsbeek bezat. Hij kon de mannen optrommelen als hij dat nodig vond, maar daar zijn geen documenten over teruggevonden. Er was kennelijk geen relatie met de kerk. Die kwam in 1714, toen de schutterijen door toedoen van pastoor Roebroeck een heilige als patroon aannamen. Voor ‘t Zandakker werd dat Johannes de Doper, van welke heilige tot de opheffing in 1790 een parochiegilde heeft bestaan in de Grote Kerk.
De drie schutterijen waren toen vrijgezellenorganisaties, die hun leden uit een vastgesteld deel van het dorp haalden. Voor ‘t Zandakker was dat het zuidelijke deel, totdat Schuttersgilde Sint-Anna het Eind in 2002 definitief stopte. Toen werd het hele dorp het voedingsgebied, omdat Schutterij ‘t Zandakker gilde Sint-Jan de enige schutterij in het dorp was geworden. Het Hof was rond 1910 al gaan slapen. Over de negentiende eeuw is weinig bekend. In de Franse Tijd kwam de schutterij in geldproblemen, omdat de steun van de plaatselijke heer wegviel. Bovendien was er ook geen beschermende functie meer, want de dienstplicht was immers ingevoerd. ‘t Zandakker verkocht op de vogel en de patroons plaat na het gildezilver om de schulden te betalen. Rond 1900 besloot men de zieltogende schutterijen ook open te stellen voor getrouwde mannen en dat zorgde voor een enorme opleving. Daarna ging het een tijdje bergaf, maar vanaf 1928 is t Zandakker volop in leven. In de Tweede Wereldoorlog was men gedwongen alle activiteiten stil te leggen, maar daarna leefde de vereniging weer bescheiden op.
Met de komst van een actief bestuur onder leiding van de latere keizer Joep Krijnen in 1975 brak de tegenwoordige bloeiperiode aan. Men koos voor de naam Schutterij ’t Zandakker Gilde Sint-Jan, trad toe tot de Limburgse schuttersbond Juliana, ging uniformen dragen zoals die bestonden bij de Nederlandse schutterij-infanterie in 1856, bouwde een eigen clubhuis met schuttersweide en stichtte een Sint-Jansaltaar in de Grote Kerk. Het koningsvogelschieten is de belangrijkste gebeurtenis van het jaar en dat festijn wordt van oudsher gehouden op de eerste zondag in mei. De schutterij treedt bij allerlei gelegenheden in Venray als een fraai uitgedoste groep naar buiten en is van plan dat tot in lengte van jaren te blijven doen.
Bij aanvang van dit kalenderjaar 2020 telde de schutterij 53 actieve leden, 3 niet-actieve leden, 4 leden met een bijzondere betekenis, zoals Gildepriester, beschermheer, instructeur en één erelid (buiten onze geüniformeerde ereleden) en 7 honoraire leden. Onze vriendengroep ‘Vrienden van ’t Zandakker’ bestaat uit 15 personen.
Het bestuur van de schutterij werd gevormd door de heren Bernie van Lierop (voorzitter-secretaris), Giel Krijnen (vicevoorzitter), Hans van Rhee (penningmeester), en de leden Geert Hendriks, Marco van de Valk en Alex Lamers als bestuursleden. Het dagelijkse bestuur werd gevormd door Bernie van Lierop, Hans van Rhee en Giel Krijnen.
Het bestuur van het tamboer- en pijperkorps werd gevormd door de heren Giel Krijnen (voorzitter), Pascal de Klein (secretaris) en Sjaak van Rhee (penningmeester). De samenwerking tussen het bestuur van de schutterij en van het tamboer- en pijperkorps is zeer goed te noemen. Vanaf 1988 organiseert de schutterij haar wintercompetitieavonden in het ‘Trumke’, de thuisbasis van het tamboer- en pijperkorps.
In het jaar 2020 werd er (door Corona) 1 ledenvergaderingen gehouden in ons eigen schuttersgebouw 't Schutskempke. Daarnaast werden er nog 3 (digitale) bestuursvergaderingen gehouden. Hiernaast werd door een bestuur delegatie de vergaderingen bezocht van het Historisch Platform Venray, de vergadering van Sint Nicolaasgilde, de Schutterscombinatie Noord-Limburg, de Oud Limburgse Schuttersfederatie en de schuttersbond Juliana (Voor zover deze mogelijk waren). Er werden diverse promotiefeesten in het kader van het schutters- en gildewezen georganiseerd op onze schuttersweide, maar ook vanwege Corona bleef dit beperkt tot een minimum.
In het jaar 2020 heeft Caspar van Dijck zich als nieuw lid aangemeld. Laten wij hopen dat wij in het jaar 2021 wederom nieuwe leden mogen begroeten.
In tegenstelling tot de aanwas van nieuwe leden moesten we echter ook afscheid nemen van leden en dit om diverse redenen: Zo namen wij afscheid van Nina Litjens en Romy Litjens.
De zieken van de schutterij (die in het ziekenhuis verbleven) werden in 2021 bezocht door een afvaardiging van de schutterij. De leden ontvingen bij hun of haar verjaardag een felicitatiekaart van de schutterij, verzorgd door de secretaris. Door het ontbreken van een secretaris, is dit in het jaar 2019 stil gevallen.
De berichtgevingen (zoals het verenigingsnieuws en behaalde resultaten) werden gepubliceerd in het weekblad ‘de Peel en Maas’. Mede door de inbreng van het mailverkeer heeft deze berichtgeving goed gefunctioneerd.
Tijdens de nieuwjaarsviering van de schutterij is ook de winnaar van de ‘Mevrouw Paula Defesche-Derks Wisseltrofee’ 2019 bekend gemaakt. Deze trofee werd gewonnen door Sjaak van Rhee.
Vrijwilligers zijn de bakermat van de samenleving, zonder vrijwilligers geen verenigingsleven. Het is net als een café zonder bier. Namens het bestuur van de schutterij ’t Zandakker Gilde Sint Jan Venray willen wij iedereen danken voor hun of haar inzet in het jaar 2019 voor onze eigen Schutterij ’t Zandakker Gilde Sint Jan Venray. Samen zijn wij krachtig en samen zijn wij één geheel. Laten we dit cultureel erfgoed koesteren.
Het jaar 2020 in vogelvlucht
Het jaar 2020 begon prachtig, het ware drukke dagen voor ons, als schutterij, aangezien we de eerste anderhalve week volop bezig waren met de realisatie van de editie van de Stichting Winterpret Venray en op zondag 5 januari 2020 was de laatste dag van deze editie van Winterpret Venray en begonnen we aan de afbraak van de ijsbaan. In de tussentijd zorgden we ook voor de afbraak van de Kerststal Venray.
Zaterdag 11 januari 2020 gingen Bernie van Lierop en Alex Lamers naar het feest van de nieuwe beschermheer van de schuttersbond Juliana, die zijn 40e verjaardag en zijn benoeming tot beschermheer gezamenlijk wou vieren.
Zondag 26 januari 2020 namen Ruthger Spanjaard, Silke Krijnen, Bas Andriessen en het duo Ruthger Spanjaard en Teun Bom deel aan de solistenkampioenschappen in Siebengewald en werden de navolgende punten behaald: Ruthger Spanjaard behaalde in de vierde divisie 88 punten, Silke Krijnen in de jeugddivisie 84 punten, Bas Andriessen in de 5e divisie 84 punten en het duo Ruthger Spanjaard en Teun Bom excelleerde naar 85 punten.
Zondag 26 januari 2020 ging de voorzitter Bernie van Lierop naar de investituur van de Rode Leeuw bij de schutterij Sint Joris te Wessem.
Zaterdag 15 februari 2020 ging de voorzitter, Bernie van Lierop, naar de jaarvergadering van de OLS-Buksmeesters in het Multifunctioneel Centrum Don Bosco te Heel.
Zaterdag 7 maart 2020 gingen Bernie en Piet van Lierop naar de jaarvergadering van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie in het Limburgs Schutterij Museum, onze voorzitter Bernie van Lierop werd herkozen als federatiesecretaris van de Oud Limburgse Schuttersfederatie.
Zondag 15 maart 2020 werd onze jaarvergadering gehouden in het Schutskempke, wat dit jaar ook gecombineerd met de jaarlijkse brunch ter gelegenheid van de seizoenopening.
In de winterperiode werd er wel volop gestreden om de wintercompetitie. Elke woensdagavond kon je in het Trumke terecht om te schieten, darten en gewoon om gezellig samen te zijn. Op woensdag 18 maart 2020 hebben we de wintercompetitie afgesloten met de volgende resultaten,
Winnaar bij het luchtbuks schieten was:
- Ron Linders met 1 misser op 180 schoten
- Henk de Klein met 3 missers op 180 schoten
- Guus Stiphout met 6 missers op 180 schoten
Bij het darten over 15 van de 20 wedstrijden was:
- Henk de Klein met een gemiddelde van 99,47
- Marij Stiphout met een gemiddelde van 96,32
- Sjaak van Rhee met een gemiddelde van 90,33
De hoogste worp was voor Henk de Klein met 140 punten en de competitie werd afgesloten met een gezellig etentje.
In deze periode nam de Corona-problematiek de overhand in de wereld en ook Nederland en zeker de provincie Noord-Brabant en Limburg werden niet gespaard met alle gevolgen van dien. Op een begeven moment werden alle evenementen verboden t/m 1 juni 2020 en had dit ook grote gevolgen voor ons programma: Het internationaal Verbroederingstreffen, het koningsvogelschieten, de repetities en oefensessies, vergaderingen, de eerste twee schietwedstrijden van de Schutterscombinatie Noord-Limburg, het eerste bondsschuttersfeest van de schuttersbond Juliana bij de schutterij Sint Anthonius Tegelen, de Limburgse Kampioenschappen solisten en kleine ensembles, het persoonlijk federatiekampioenschap, het Oud Limburgs Schuttersfeest werden geannuleerd en zorgden dat we een rustig jaar tegemoet gingen.
In de zomerperiode leek het Corona-virus naar de achtergrond verdreven, echter brak de tweede golf uit en legde dit beslag op het gehele jaar 2020 en vonden er géén verenigingsactiviteiten plaats. Op zondag 27 september 2020 organiseerden wij onze teerdag en kwamen we met zijn allen samen op onze schuttersweide. Helaas bleef het bij deze bijeenkomst en de rest van het jaar werden wij in de greep gehouden door het Corona-virus.